گونه‌های مهاجم به‌عنوان پیامدی از مدرنیزه و تأثیرات آن بر تنوع زیستی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

امروزه یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی بشر کاهش تنوع زیستی و از بین رفتن گونه‌های جانوری است که یکی از مهم‌‎ترین دلایل آن معرفی گونه‌های مهاجم می‌باشد. گونه‌ مهاجم عبارت است از گونه‌ای که در اکوسیستمی که از قبل به صورت طبیعی در آن حضور نداشته است، معرفی شود (اغلب با کمک انسان) و سپس اقدام به ایجاد یک جمعیت کرده و به صورت خودبخودی گسترش یابد. گونه‌های مهاجم برای اولین بار توسط انسان‌های اولیه به منظور رفع نیازهای فیزیکی و اجتماعی معرفی شدند امروزه در نتیجه تجارت گسترده جهانی و سفرهای بین‌المللی، با سرعتی چندین برابر گذشته در حال معرفی به مناطق جدید هستند. در بین رده‌های مختلف جانوری بیشترین گونه‌‎های مهاجم از گیاهان و بندپایان هستند که کشاورزی، باغبانی و تجارت حیوانات خانگی مهم‌ترین راه‌های معرفی آن‌ها هستند. راه‌های معرفی گونه‌های مختلف و تعداد گونه‌های مهاجم در مناطق مختلف جهان متفاوت است؛ کشورهایی که در تجارت مداوم با بقیه کشورها بوده و در گذشته قسمت‌های اعظم جهان را تحت استعمار خود داشته‌اند گونه‌های بسیاری را به عنوان گونه‌های مهاجم به سایر کشورها و مناطق معرفی کرده‌اند (کشورهای غرب اروپا) و در عوض برخی کشورهای توسعه یافته و برخی کشورهای تازه صنعتی شده (آفریقای جنوبی، چین، هند و برزیل) بیشترین گونه‌های مهاجم بیگانه را دریافت کرده‌اند و جزایر کوچک گرمسیری و نیمه گرمسیری نیز دارای تعداد بالایی گونه‌ی مهاجم بیگانه به ازای هر کیلومتر مربع هستند. مسیرهای معرفی گونه‌های مهاجم به دو دسته معرفی عمدی و غیرعمدی تقسیم می‌شوند که مهم‌ترین مسیرهای معرفی عمدی عبارتند از باغبانی و کشاورزی، تجارت و رهاسازی عمدی؛ مسیرهای مهم معرفی غیرعمدی عبارتند از دارایی‌های عام، حمل و نقل تسهیلی، پراکنش طبیعی و آب بالاست کشتی‌ها.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Invasive species as a consequence of modernization and its effects on biodiversity

نویسندگان [English]

  • محمد توکلی
  • فاطمه غلامی افارانی