نشانگرهای زیستی آلودگی و نقش آنها در جانوران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه محیط زیست- دانشکده منابع طبیعی - دانشگاه تهران- کرج- ایران

چکیده

در سال­های اخیر پایش اکوسیستم­های آبی از سنجش کمیِ مقدار آلاینده در آب، رسوب و بافت ماهی به سنجش­های کیفی اثرات آلاینده­ها بر آبزیان و بررسی وضعیت سلامت آبزیان و نهایتا اکوسیستم سوق پیدا نموده است. بیومارکرها یا علائم زیستی شاخص های ژنی، بیوشیمیایی، سلولی، بافتی، خون شناسی، آنزیمی و جمعیتی هستند که به ردیابی اثرات ثانویه آلاینده­ها بر آبزیان می­پردازند و وضعیت فیزیولوژیک آبزی را جهت ارزیابی سلامت آبزیان و نهایتا اکوسیستم آبی مورد بررسی قرار می­دهند. از مزایای علائم زیستی می­توان به تشخیص به موقع اثرات آلاینده­ها پیش از بروز آسیب­های اکولوژیک، سهولت در اجرا، عدم پیچیدگی روش­ها، نیاز به صرف هزینه کم و اجرا در شرایط مختلف آزمایشگاهی و محیطی نام برد. پروتئین­های ویژه­ای که به عنوان نشانه بکار رفته اند دربردارنده آنزیم­های درگیر در سم­زدایی و آنزیم­های کنترل کننده متابولیسم و دفع موادشیمیایی خارجی می­باشند. این پروتئین­ها شامل متالوتیونین­ها و آنزیم­های سیتوکروم p450، پروتئین­های استرس است. دسته دیگری از پروتئین­ها که به عنوان علائم زیستی بکار رفته­اند پروتئین­های درگیر در زادآوری ماهی یا نمو اولیه جنینی می­باشند. این دسته در بردارنده ویتلوجنین, پروتئین­های تخم و گیرنده­های مختلف سلولی مانند گیرنده­های استروژن هستند. علائم زیستی آلودگی در آبزیان بسته به نوع آلاینده شامل القاء پروتئین، تغییرات تیتر هورمونی، تغییرات جنسی و غیره می­باشند که در ادامه به طور مفصل به تفکیک نوع آلاینده و موجود آبزی آمده است.

چکیده تصویری

نشانگرهای زیستی آلودگی و نقش آنها در جانوران

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Biomarkers of contamination and their role in animals

نویسنده [English]

  • masoomeh mahmoodi
department of environment, faculty of natrual resources, university of tehran, karaj, iran
چکیده [English]

In recent years, the monitoring of aquatic ecosystems has resulted in quantitatively measuring the number of contaminants in water, sediment and fish tissues to qualitative measurements of the effects of pollutants on aquatic organisms, and assessing the health status of aquatic organisms and ultimately the health status of the ecosystem. Biomarkers or biological markers are genetic, biochemical, cellular, tissue, hematological, enzymatic and population indicators that track the secondary effects of pollutants on aquatic organisms and examine the aquatic physiological status for assessing aquatic health and eventually aquatic ecosystems. The advantages of biomarkers include on time detection of the effects of pollutants before ecological damage, ease of implementation, non-complexity of procedures, low cost and implementation in various laboratory and environmental conditions. Specific proteins used as markers include enzymes involved in detoxification and enzymes controlling the metabolism and excretion of foreign chemicals. These proteins include metallothioneins and cytochrome p450 enzymes, stress proteins. Another batch of proteins used as biomarkers are proteins involved in fish or early embryonic development. This category contains vitellogenin, egg proteins, and various cell receptors such as estrogen receptors. Contamination biomarkers in aquatic animals, depending on the type of contaminant, include protein induction, hormonal changes, sexual changes, etc., which are further detailed in terms of the type of contaminant and aquatic species.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biomarker
  • Pollutions
  • Aquatic organisms