Document Type : Original Article
Graphical Abstract
)
Main Subjects
اثر حاشیهای یکی از مهمترین فاکتورهای اثرگذار بر تنوع زیستی در چشماندازهای جنگلی است. مطالعه حاضر جهت بررسی اثر حاشیهای بر تراکم و فراوانی جامعه پرندگان در جنگل سعدآباد گرگان در فصل زمستان انجام گرفت. پرندگان و متغیرهای محیطزیستی در پلاتهایی برابر با شعاع 25 متر از مرکز هر پلات و در 143 پلات نمونهبرداری شدند. تعداد 814 مشاهده از مجموع 22 گونه پرنده در پلاتهای نمونهبرداری ثبت شد. پرندگان الگوهای تراکم مختلفی را در فواصل مختلف حاشیه از جنگل از خود نشان دادند. گونههایی نظیر چرخ ریسک بزرگ، جیجاق، چرخ ریسک دم دراز و سهره جنگلی بیشترین تراکم را در حاشیه و گونههایی نظیر دارکوبخالدار بزرگ، کمرکولی جنگلی و الیکایی بیشترین تراکم را در عمق جنگل نشان دادند. محور اول آنالیز تطبیقی متعارف دو گروه عمده از پرندگان را از هم تفکیک نمود. گروه نخست شامل پرندگانی نظیر دارکوب خالدار بزرگ، کمرکولی جنگلی، الیکایی، سینه سرخ و دارخزک بود که همبستگی مثبتی با قطر برابر سینه درختان، درجه پوسیدگی درختان خشک، میزان رطوبت ارتفاع درختان خشک افتاده و سرپا در عمق جنگل داشتند. گروه دوم، شامل پرندگانی نظیر دارکوب سبز، توکایسیاه، چرخریسک بزرگ و قرقاول همبستگی مثبتی را با پوشش درختچهای، تعداد درختان با قطر برابر سینه 20-0 سانتیمتر و پوشش لاشبرگ در حاشیه جنگل نشان دادند. نتایج نشان داد که حاشیه اثر منفی بر فراوانی پرندگان وابسته به عمق جنگل دارد.
)